ЧИМЭЭГҮЙ ТАХАЛ

Монголчуудаа бодоцгооё.

Алив дайн дажин эхлэхэд заавал шалтгаан хэрэгтэй. Шалтгааныг өчүүхэн шалтгаар өдөөд чүдэнз зурах төдийд л дайн эхэлдэг. Гэвч бүх дайн дажинд бэлтгэл хэрэгтэй. Хүчтэй ч бай, хүчгүй ч бай заавал зорилго, бэлтгэл хэрэгтэй.

Жишээлбэл. Өнөөгийн нөхцөл байдалд Хужаа нар Монголыг хэрхэн эзлэхээр төлөвлөж буйг задлан бодоцгооё. 

Бэлтгэлд дайныг эхлүүлэх санаархагч тал;

1. Эзлэх орныхоо тухай мэдээлэл маш чухал. (Өөрсдийн тагнуул туршуулуудыг шургуулах, гар хөл бологчдыг хахуулдах, тэднийг эрх мэдэлтэй болгох, Монголын тагнуулуудыг илчилж мэдээлэлгүй болгож мухарлах, гол гол нууц мэдээллүүдийг авах гэх мэтээр сул талуудыг нь сайн мэдээд төлөвлөгөөгөө боловсруулна) 

2. Ямар ч хүчтэй улсууд зэр зэвсгээр дайтахаас илүүтэй хамгийн түрүүнд өөрсдөдөө хохирол багатайгаар эзлэх тусмаа гарзгүй олзтой байх нь чухал (Дайн өдөөж цэрэг энээ тэрээ болох нь олон улсаас шүүмжлэл хүртэх, бас өөрийн орны ард иргэдийн амь насыг хэдий чинээ их золиослоно яваандаа төдий чинээ дотооддоо хагарал үүсгэж мэдэх учраас болж өгвөл зэвсэггүйгээр эзэгнэх нь чухал)

3. Хужаа нарын Монголыг эзлэхийн тулд бүх л салбарт шургалах бодлого ба тэднээс бид өөрсдийгөө хамгаалах хэрэгтэй.

o Хужаагаар дутаж амьдрах болтол нь хооллож ундлахын тулд ямар олон хужаа гуанз нээгдээ вэ. Монголчуудын хоолонд ариун цэврийн наад захын шаардлага хангаад байх албагүй гэх сэтгэхүйтэй бөгөөд таваглахдаа шүлс, нусаа хийгээд өгөхдөө сийхгүй хятад тогооч нар олон бөгөөд баригдаж байсан нь олон. Үнэнийг суртчлаарай. Ходоодыг чинь барих санаа байна. Идэх дуртай нь гэртээ хийгээд сурчих. Бусад нь мөнгөө үрж орох хэрэггүй бус уу. Бэлэг тэмдгийн цөөхөн гуанз байхад болох байсан юмсан. Хужаа нар өөрсдөө бүх орны бүх зүйлийг хуулж сурдаг. Хуулаад сурчуул заавал хужаа эзэнтэй байх ямар хэрэгтэй юм. Ходоодоо хужаа хоолонд дасгах хэрэггүй.

o Бараа товартаа дасгах, илүүгээ мэдрүүлж бишрүүлэх. Гэвч азаар энгийн хужаа нар нь хүн хулхидахдаа мэрэгшсэн учраас хараад өмсөх гэж байтал урагдах бараанаас нь болоод Монголчууд шилж сонгох гэж цаг үрдэг нь ашгүй дээ. Монголчууд бусад үндэстнийг бодуул ганган дэгжин болохоор хужаа бараанд тэгтэл донтоно гэж байх ч үгүй. Хужаагаас дээр оёдол хийгээд өмcчих Монголчууд зөндөө л байнадаг. Монголчууд үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжиж, тэд нь эх оронч сэтгэлээр хийсэн бүтээснээ бодитоор үнэлж, үнэ хямд, чанартай, сэтгэл шингэсэн байвал ард түмэн чинь авна шүү дээ.

o Боловсролын салбарт аль хэдийн нэвтэрчээ. Бага нялхаас нь хужаа сайн гэх ойлголт өгөх зорилготой ямар олон Хятад бага дунд сургууль, сургалт байнаа. Гэхдээ яахав Монголчууд хятад хэл мэдэж байхад илүүдэхгүй ч Монголын түүхийг үнэн зөв зааж байна уу, Хятад улсын талаар үнэн зөв мэдээлэл өгч байна уу гүй юу гэдэг хичээлийн хөтөлбөрт нь заавал анхаарах ёстой. Үнэн чанартаа Хятаддаа бол Монголыг манай улс хэмээг сурах бичиг, газрын зурагтаа оруулан, Монголын тухай худлаа түүх заан шинэ үеийнхнийхээ тархийг угаадаг шүү дээ. Түүхийг гуйвуулдаг энэ хүмүүсийн балгаар Хятад залуус Монголчуудыг дорд үзэж, эцэг өвгүдийнх нь зураг хөргийг бузарлах хэмжээний сэтгэхүйтэй болсон Хятадын өөрсдийн сургалт ухуулгын буруу. Өөрсдийн ирээдүй хойчдоо ийм хүмүүжил олгон бэлддэг улс Монголын хүүхэд залууст юу заах вэ. Тэр байтухай өөрсдийгөө өндөр боловсролтой гэх Баабар, МолорЭрдэнэ гэх мэт соён гэгээрүүлэгч нэрийг өөрсдөдөө өргөмжилсөн худалдагдсан малууд Монголын түүхийг гутаан доромжилж, эзэн Чингис хаан болон эцэг өвгүдийг шоолон лекц уншаад, тэднийг ТВ гээр гаргаад байвал яах уу? Юугаа ч мэдэхгүй нялх хүүхдүүд биш насанд хүрсэн эрдэм номтон гэх сэтэр зүүсэн энэ хүмүүс Хятадын гар хөлүүд биш гэж үү. Залуусын тархийг угааж эхэлсэн биш үү.

o Монголын хамгаалагч хүчнүүдийг сулруулах. Хилийн цэргийг үгүй болгох, дотоодыг хамгаалахыг нь цааш нь харуулах бэлтгэлээ хийх хэрэгтэй. Дорноговийн цагдаа нарт тавьж өгсөн Хятад улсын цагдаагийн хантаазыг хараа биздээ. Миний цагдаа намайг хамгаална гэж итгэдэг Монгол хүүхдүүд үүнийг харж өсч, нүдэндээ дасал болсон ардууд баахан хужаа ийм хувцсаа өмсөөд ороод ирэхэд манай цагдаа нар л гэж ажиг сэжиггүй мангайх нь тодорхой. Туршилтыг Монголын өмнө зүгийн аймгуудаас өөрийн гар хөлөөрөө дамжуулаад хийгээд эхэлжээ. 

o Анагаахын салбарт ч цагаан хуягтай хужаа нар ихээр ороод ирвээ. ТВ сувгаар алуурчны царай төрхтэй гөлийсөн хужаа эмч хичээл зааж эхэлжээ. Эмч хүний царай төрх цаанаасаа л өөр, сайхан байдагсан. Гэтэл тэр хужаа арай л байна шүү. Түүний заагаад байгаа юмыг Монгол эмч нар байтухай чавганц нар чаддаг, мэддэг байтал тэр хужаагаар цуврал хичээл болгож үзүүлэн байх юм. Өөрийн хийж чаддаг юмаа хужаа эмч нарт алдаад ангайж суугаа Монгол эмч нар ичээсэй. Тэр зэргийн мэдлэггүй л байв гэж. Тэгвэл тийм сайн юм бол хужаад эмнэлэг байхгүй л байх ёстой биздээ. Муу юмандаа гаршаад хүн хулгайлж эд эрхтэн солих мэтдээ гаргууд болсныг дэлхий даяар мэдэж байгаа. Монгол эмч нар ажилгүй болох гэж байгаагаа мэдэж байна уу. Баахан хужаа эмч нар орж ирээд ажлын байрыг чинь булаагаад байна. Ажил мэрэгшилдээ хариуцлагатай хандаж, өөрсдийн байр сууриа бусдад бүү өгөөч. 

o Худлаа мэдээлэл биш байгаасай даа. Итгэхгүй л байна. Ж. Эрдэнэбат гэж ерөнхий сайд бол арайл дэндүү хужаагийн хүүхэд болох гээд байна. Сэрээрэй сайд аа. Тэр сайд Хятадаас арвин зоос гуйжээ. Өгч гэнэ. Гэвч зарцуулалтыг Хятад мэднэ гэнэ үү. Мөнгө гуйнаа өөрөө зарцуулах эрхгүй тэд нь юу хийхээ өөрөө мэднэ гэнээ. Ааааа хахаха. Элэг элэг. Амар юм болох нь шивдээ. Энэ бол шившиг. Би чамд мөнгө зээлүүлий. Гэхдээ би өөрөө юмаа авна шүү гэж байгаа л хэрэг биздээ. Мал юмуу хаашаа юм. Итгээгүй би уран зөгнөлөөрөө өөрт хамаатуулж бодсноо бичье. Амны билгээс ашдын билэг гэж байдагдаа. Өөрийгөө гуйлгачингаар төсөөлж байснаас лагаар бодож мөнхлөе байз. 

Ж. Эрдэнэбат сайд Аянгат надаас мөнгө гуйвал би өгнөө өгнө. Гэхдээ Аянгат би өөрөө түүнийгээ зарцуулах учраас би өөрийнхөө хүслээр тааламжтай юмаа хийнэ. За яахав гэхдээ бусдад муулуулахгүйн тулд Эрдэнэбат сайдын хүсэлтийг харж үзнэ. Чамд би талх авч өгнөө өгнө. Гэхдээ би өөрийн дуртай талхаа л авна. Чамд би хувцас авч өгөлгүй яахав, өгөлгүй яахав. Энэ чинь чи гуйсан миний мөнгө. Би өөрийн дуртай плаажаа л авна. Чамд зохино уу байна уу хамаагүй. Чи плааж өмсөхгүйгэж маяглах хэрэггүй. Миний мөнгө учраас плааж л өмс гэхтэй л ижил зүйлс явагдана. Улс орноор бол мэдээж Эрдэнэбат чи чанартай гээд орос бараа авах гээд байна уу. Болиорой. Чиний орос ах чамд мөнгө өгөөгүй биз дээ. Манай хужаагийн энийг тэрийг ав гэх мэтээр хужаагийн шахаагаа бүх л салбараар шахах нь ойлгомжтой

o Ж. Эрдэнэбат сайдтан Хятадтай хөрсний бохирдол, хөрсний судалгаа шинжилгээ дээр хамтарч лаборатори байгуулах болов гэнэ үү. Уур хүрч үхлээ шүү. Ирээдүйд энэ лаборатори эрдэм шинжилгээ гэдэг чинь Монгол орны бүх хөрсийг судлаад Хай манжин тарибаа, Луубан таарийбаа, шаавгай тарийбаа л шүү дээ. Мэдэж ядаад байх юу байгаан бэ? Онгон байгалаараа байгаа газрын хөрсийг юуг нь судлах гээд байгаа хүүрүүд вэ? Төдийгөөс өдий болтол хортой байсан бол Монголчууд бид байхгүй л байх байсандаг. Монгол орны хөрсийг таван хошуу мал нь судлаад, малчид нь судлаад мэдчихсэн зүйл. Малчдыг үгүй хийх, малыг бэлчээргүй болгох судалгаагаа л явуулах гэж байна. Монголчууд бид махгүй тэгээд яаж амьдрах юм. Малчид, тариаланчид, ХАА-н яам, эрдэмтэд мэргэдээс хөрсний тухай асуу хүүхдээ. Мөнхүү цагаан хоолны Чинхай далий авгайгийн чинь зааснаар яваад муруй амтай болох юмуу. Хуцлаа л байна. Бүхэл бүтэн нэг ТВ Чинхайн баг болчихсон байгаа биздээ. Монголд амьдардаг хужаа нарын биенд ч тохирохгүй жор зааж суудаг гай. Чинхай Монголд амьдарч үзсийм үү. Өөрийнхөө нутгийн юмаа л сайн мэднэ биз. Түүнийг нь цаг агаар, газарзүй, хүний биеийн онцлог, түүхийн анхан шатны мэдлэггүй хэдэн нөхөр бишрэн шүтжээ. Махаа идэж байя гэвэл малтай байя. Малтай байя гэвэл бэлчээртэй байя. Бэлчээртэй байя гэвэл байгалиа хамгаалъя. Байгалаа хамгаалъя гэвэл эцэг өвгүдийн байгаль хамгаалах ухаанаас суралцаж түүхээ мэдэцгээе. Ялгадсаараа идэх ногоогоо услаж амьдардаг хужаа нараар Монголын хөрсийг судлуулана гэнээ хуцаад байгаарай Ж. Эрдэнэбат сайд аа. Хуц мэд үү. Хуц Хуц Хуц. Ирээд заргалдаарай. Чамд би мөнгө зээлдүүлэхгүй эцэг өвгүдийн мэдлэгийг үнэгүй зааж өгье. Хуцаарай чи. Өршөөгөөрэй хамаг шар үс босчихлоо байна. Ж. Эрдэнэбат сайд гээд бичээд уурсаад унах шалтаг юу байваа харцгаая.

o …. Сайд аа гээд уурсах болсон шалтгаан нь Монгол төрийн толгойд Хятадын гар хөлүүд дүүрч шат шатанд өөрт үйлчлэх толгойнуудыг өр шир, албан тушаал, мөнгө санхүүгээр барьжээ. Тийм биш бол яахаараа Дорноговь гэх аймагт Төрийн цагдаад хужаа бичигтэй хантааз өгч, Төрийн талбай дээр хужаа авгай хүүхнүүдийн биеийн чилээг гаргаж хужаа бүжиг хийхийн бэ? Та нар өнөөдөр Монголд өндөр сэнтийд заларсан байж болно. Гэвч тэд нэгэнт ирээд эзлээд суухдаа чам мэтийн чадваргүй малуудыг унагаад л унаган хужаагаа дарга болгочихно. Чиний үр удам хужаагийн бөгсөн дороос өндийнөө гонж. Монголчуудын түүхэнд байдаг нэг хэзээ ч арилдаггүй, хэзээ ч бичигдэгүй ч ёсчлон биелэгддэг нэг чухал ёс бий. Гадны дайснаас илүүтэй дотоодын дайснаа үзэн ядах сэтгэл яс цусанд, эд эсэнд байдаг. Ийм хүмүүсийг ямагт устгаж ирсэн түүхтэй. Зааварчилгаа нь Монголын нууц товчоонд байдаг юм шүү дээ. Тэнд дандаа л тэр муу урвагчыг тэр хүртэл хөөж үнсээр нь үлэтгэн устгав гэж бичээтэй байдгаас Бурхан хаантай ингэж муудаад, ингэж хэрэлдээд, ингэж алав гэж дэлгэрэнгүй байдаггүй. Тэр мэтэд хэдхэн шад өгүүлбэр байхад л хангалттай. Аа харин урвагчдыг бол ахан дүүс алин байвч алалдан хөөцөлдсөөр үр үндэсгүй, удам угсаагүй болтол нь гэсхээн цээрлүүлдэг. Монголын нууц товчоо бол Монголчуудын мөрлөх зарчим, санаж сэрж явах заавар зөвлөгөө. Уншиж судлаарай.

o Оюунхорол гэгч архичин, дуучин, самуун таригч эм Монгол Төрийн сайдын суудалд морилжээ. Чам мэтэд хүнддэж байгаа учраас л хар, цагаан, ногоон улаан хэл аманд өртөөд байгаагаа ухаартугай. Ккк. Аялал жуулчлалын суудлыг эзэгнэх болсон энэ эм “Саалиа бэлдэхээр саваа бэлд” гэдэг Монгол ардын сургаал үгийг цээжлээсэй. Аялал жуулчлал хөгжүүлэх гээ биздээ. Тэгвэл аялал жуулчлалынхаа анхан шатны арга хэмжээнүүдийг бүрэн авчаад ажлаа эхлэхийн оронд яарч сандран нутгийн нөхдөө оруулах гээд хууль дүрэм батлуулах учир юу вэ? Монголын эрүүл саруул залуу үеийг гадны оронд хар ажилд явуулах нь ямар санаа вэ? Хэн эх орноо хамгаалах вэ? Биеийн оюуны гэх мэт бүх шалгалтанд тэнцээгүй охин шиг галбиртай хүүхэн шиг харагддаг хэдэн сөөсгөр юмс эсвэл идэш уушаа зохцуулж мэдэхгүй бөгс толгой нь үргэлж болсон бандайсан эрхийн тэнэг эр ухаантай хэдэн нөхдийг үлдээх санаа нь хэдэн жил хэрэгжиж байна. Гэтэл оронд нь Хужаагийн хамгийн царай муутай, ахуйн соёлгүй, хужаадаа гологдмол, тархи толгой нь малнаас дор, хүн байтухай малыг ч хайрлах сэтгэлгүй юмсыг ажилчид нэрээр маш ихээр оруулж ирсэн ч эзлэн түрэмгийлэх шатаа яаравчлан аялал жуулчлал нэрээр бүр олноор нь оруулах гэж тачаадах эмийг яах вэ та минь ээ.
Энэ мэт, гэх мэтээр бүх л салбараар дайран довтолж байгааг ухаарч нүдээ нээцгээ Монголчуудаа. 

4. Та бүхэн ил дайнаас өмнө ийм их бэлтгэл хийдгийг мэднэ биздээ. Өөрийн нутагтаа хийж буйг нь хэлээд яахав. Энэ бүхэн бол ил орчинд далд санаагаар хийж давшиж, хэрэгжүүлэх гэж улайрч байгаа үйл явдлууд. Гэтэл дахиад бас далдын юм байдагт та итгэх үү. Энэ бол махан бие, бодит байдлаас гадна та бидний сүнсэн биеийг хөнөөх дайны довтолгоо юм. Монголчуудыг эцэг өвгүдийнхээ сүнстэй холбогдохоос урьдчилан сэргийлж, өөрсдийн шашин, өөрсдийн зан үйл, өөрсдийн аргаар жатгалах, хараал хийх, хорлох арга болно.

Хужаа нар далд ертөнцөөр хэрхэн довтолж байгаа вэ? 

Энэ бол ШҮГДЭН нэрээр алдаршаад байгаа хар сүнсийг тэжээгч нарын үйлдэл болно. Зарим лам нар хүртэл аль хэдийн худалдагджээ. Эд бол бүр аюултай. Энэ бүхний эсрэг Монгол бөө нар тэмцэх ёстой. Монгол эх оронч лам нар бас тэмцэх ёстой. Ард иргэддээ далдын хүчнээс хэрхэн хамгаалах, хэрхэн автахгүй байхыг заах ёстой. Хүн бүр энэ тухай мэдэж өөрсдийгөө хамгаалах, сүнсээ хамгаалах, чөтгөр хөөх наад захын аргад суралцах ёстой. Хүн чанараа бүү гээгтүн. Юуг зөв, юуг буруу гэх тухайгаа бодоод үзэцгээнэ үү. Энэ тухайд тусдаа олон зүйлийг бичих болноо.